Dưới thời ông Tập Cận Bình, sự trỗi dậy của Trung Quốc đã quyết đoán và cứng rắn hơn nhiều so với các chính phủ tiền nhiệm, đánh dấu bằng ba “dịch chuyển” quan trọng trong chính sách ngoại giao.
Thứ nhất, Trung Quốc đã dịch chuyển phương châm từ “dấu mình chờ thời” sang “phấn đấu để thành công”, nhấn mạnh một Trung Quốc chưa tranh giành vị trí dẫn đầu, nhưng sẽ phất cờ. Điều này báo hiệu những xu hướng của chủ nghĩa can thiệp nước lớn.
Thứ hai, dịch chuyển ưu tiên về phạm vi ảnh hưởng. Trước đây hoạt động kinh tế tấp nập với Đông Nam Á và với khái niệm lợi ích cốt lõi (core interest) ngay cả khi Trung Quốc mở rộng cả phạm vi này bao gồm Senkaku/ Điều Ngư dường như phạm vi ảnh hưởng của Trung quốc mới chỉ giới hạn ở khu vực Đông Á. Tuy nhiên với việc nêu lên sáng kiến Vành đai và Con đường, Trung quốc đã mở rộng ảnh hưởng của mình ra một phạm vi trải dài từ Đông á sang Trung á và Nam á.
Thứ ba, là dịch chuyển phương pháp tiếp cận. Trung Quốc dường như đã quyết định đặt các ưu tiên về chủ quyền lên các lợi ích kinh tế và bảo vệ chủ quyền bằng tổng hợp nhiều sức mạnh.
Tác giả của cuốn sách, Tom Miller đã có một lựa chọn chính xác khi chọn xem xét về quan hệ của Trung Quốc với Châu á. Với tiêu đề ấn tượng, cuốn sách đã ngầm gửi đi thông điệp cho thấy Trung Quốc muốn ở vị trí trung tâm của một Châu á đa dạng và năng động, một Châu á gắn chặt với lợi ích Trung Quốc từ xa xưa đến hiện tại. Trong trật tự cổ xưa, Trung Quốc là quốc gia ở trung tâm. Giờ đây Trung Quốc muốn khôi phục lại vị trí ấy.
Trần Phan Hiếu