Hai thập kỷ sau khi nước Đức thống nhất, trong bối cảnh khủng hoảng tài chính toàn cầu, Karl Marx, cha đẻ của chủ nghĩa cộng sản, lại trở thành tác giả được tìm đọc nhiều ở Đông Đức.
“Tư bản luận”, tác phẩm phân tích mang tính phê phán đối với chủ nghĩa tư bản của ông xuất bản năm 1867, đã bất ngờ trở thành đầu sách bán chạy của nhà xuất bản kinh viện Karl-Dietz-Verlag.
“Ai cũng nghĩ là sẽ không bao giờ có nhu cầu về cuốn ‘Tư bản luận’ nữa,” giám đốc điều hành Joern Schuetrumpf cho biết . Từ đầu năm đến nay, nhà xuất bản đã bán được 1.500 cuốn ‘Tư bản luận’, tăng ba lần so với cả năm 2007 và tăng 100 lần so với năm 1990.
“Kể cả giới chủ ngân hàng và giám đốc giờ cũng đang đọc ‘Tư bản luận’ để cố hiểu cái điều họ đã gây ra cho chúng tôi. Marx thật sự đã trở lại vào thời điểm này,” ông Schuetrumpf nói.
Sự hồi sinh của luận thuyết của Marx phản ảnh một sự thật lớn hơn – đó là nhiều người dân Đông Đức không tiếp nhận chủ nghĩa tư bản.
Cuộc khủng hoảng tài chính xuất phát từ nước Mỹ, khiến chính phủ một loạt nước, trong đó có Đức, phải ra tay cứu nguy hệ thống ngân hàng, càng củng cố tinh thần chống tư bản.
Thủ tướng Đức Angela Merkel – bản thân bà là người Đông Đức – đã công bố gói giải pháp 500 tỷ euro trong tuần này, một hành động bị chỉ trích là bảo lãnh cho giới chủ ngân hàng vô trách nhiệm.
Cuộc khảo sát gần đây cho thấy, 52% người dân Đông Đức tin rằng kinh tế thị trường là “không phù hợp” và 43% nói họ muốn chủ nghĩa xã hội hơn là chủ nghĩa tư bản. Kết quả thăm dò đó cũng được khẳng định trong các cuộc phỏng vấn với hàng chục người dân thường ở đây.
“Chúng tôi đã đọc về sự kinh khủng của chủ nghĩa tư bản ở trường học. Những điều đó đều đúng cả. Karl Marx đã chỉ ra rồi,” ông Thomas Pivitt, 46 tuổi, nhân viên công nghệ thông tin ở đông Berlin, nói.
“Cuộc sống của tôi trước khi bức tường Berlin sụp đổ khá tốt,” ông nói thêm. “Không ai phải lo lắng về tiền bạc bởi vì tiền bạc thật sự không thành vấn đề. Anh có việc làm, kể cả khi anh không muốn làm việc. Tư tưởng cộng sản đâu có tồi.”
Tỷ lệ thất nghiệp ở Đông Đức hiện là 14%, gấp đôi con số của Tây Đức, mức lương cũng thấp hơn đáng kể. Hàng triệu người mất việc làm sau khi nước Đức tái thống nhất. Nhiều nhà xưởng ở Đông Đức đã bị các đối thủ cạnh tranh ở Tây Đức mua lại và đóng cửa.
“Tôi nghĩ chủ nghĩa cộng sản…, nhưng chủ nghĩa tư bản còn tồi tệ hơn,” ông Hermann Haibel, 76 tuổi, thợ rèn về hưu, nói.
“Thị trường tự do rất tàn nhẫn. Nhà tư bản chỉ muốn vắt kiệt và kiệt nữa,” ông nói.
Người dân Đông Đức từng tràn trề hy vọng về thị trường tự do khi Thủ tướng Helmut Kohl hứa hẹn một “viễn cảnh thịnh vượng”.
Nhưng ngoài một số vùng ngoại vi Berlin, ở Leipzig và dọc theo bờ biển Baltic phát đạt, hầu hết các vùng còn lại của Đông Đức đều chịu cảnh dân số giảm và tỷ lệ thất nghiệp cao.
Đảng đối lập cánh tả, có nguồn gốc từ đảng SED (Đảng Xã hội chủ nghĩa Thống nhất Đức) của cựu Chủ tịch Erich Honecker, trong sự vỡ mộng của người dân, đã trở thành đảng được yêu thích nhất ở Đông Đức.Đến 305 người dân nớiđâyủng hộđảng này.
“Tôi không nghĩ chủ nghĩa tư bản là hệ thống phù hợp với chúng tôi,” bà Monika Weber, thư ký, cho biết.
“Việc phân phối của cải không công bằng. Giờ đây, chúng tôi đang chứng kiến điều đó. Những người dân nhỏ bé như tôi sẽ phải trả giá cho cuộc khủng hoảng tài chính bằng cách nộp thuế cao hơn, tất cả chỉ bởi sự tham lam của giới chủ ngân hàng.”
Giống như nhiều người dân Đông Đức, Ralf Wulff nói ông cảm thấy rất vui sướng khi bức tường Berlin sụp đổ và muốn được chứng kiến chủ nghĩa tư bản sẽ thay thế chủ nghĩa cộng sản ra sao. Nhưng tâm trạng háo hức qua rất nhanh.
“Chỉ mất vài tuần để nhận ra kinh tế thị trường là thế nào. Nó là chủ nghĩa vật chất và sự bóc lột không kiểm soát nổi.”/.
